Edebî tür olarak dünya edebiyatında 1516’da Thomas More’un eseri Utopia ’nın yazılmasıyla yaygınlık kazanmaya başlayan ütopya , zamanla bu esere ad olmaktan çıkarak,modelin genel adı durumuna gelir.
Zaman içinde kendi kurallarını belirleyen ütopya, yazıldığı döneme, içinde yaşanan mekana ve hayat şartlarına alternatif bir yaşama tarzı arayışının sonucu haline gelmiştir. Ütopyalar, içinde bulunulan dünyadan, yönetim modelinden, yaşama şartlarından kaçmak, kurtulmak isteyen insanlar için edebi eser seviyesinde sunulmuş alternatif hayat tarzlarının ve yeni
dünyaların kurgusu durumundadır.
Thomas More, “ ütopya ” terimini Yunanca yer anlamına gelen “ topos ” kelimesinin önüne iyi anlamına gelen “ eu ” ve yok anlamına gelen “ ou ” takılarını birlikte çağrıştıran bir hece getirerek aynı anda “iyi yer ” ve “ yok yer”, yani “ olmayan yer ” anlamını taşıyan bir tür cinaslı söyleyişe yönelmiştir. Böylece görünüşte övgüye değer bir toplumu anlatan bu terimi oluşturan More, aynı zamanda bunun hayal ürünü bir toplum olduğunu, gerçek olmadığını, gerçekleşmesinin pek de mümkün görünmediğini, belki de hiç gerçekleşmeyeceğini ifade etmek istemiştir.
İngilizcede "utopia" , Fransızcada "utopie" , Almancada "utopie" şeklinde kullanılan bu kelime Türkçeye "ütopya" olarak geçmiştir. Görüldüğü gibi çeşitli dünya dillerinde Thomas More’un Yunancadan ürettiği şekliyle bazı ses değişmelerine bağlı olarak benzer şekilde kullanılan kelime Türkçeye de aynı şekilde girmiş ve yerleşmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder